Akomodacja oka to fizjologiczny proces polegający na dostosowywaniu się oka do oglądania obiektów, które znajdują się w różnych odległościach. Aby móc ostro i wyraźnie widzieć przedmioty, oko musi za każdym razem dobierać odpowiednią długość ogniskowej układu optycznego. Kiedy patrzymy na obiekt znajdujący się blisko nas, moc soczewki oka zwiększa się.
Gdy obserwujemy przedmiot umiejscowiony daleko od nas, moc soczewki jest mniejsza. Akomodacja jest inaczej nazywana nastawnością oka. Jej jakość ma bezpośredni wpływ na komfort naszego codziennego życia, dlatego warto wykonywać regularne pomiary zdolności akomodacji oka przy okazji wizyty u okulisty.
Jak działa akomodacja oka?
Akomodacja u wszystkich ssaków polega na zmianie kształtu soczewki oka. Kiedy jej kształt ulega zmianie, zmienia się także jej ogniskowa, co powoduje zmianę jej zdolności skupiającej, czyli mocy optycznej. Jak to możliwe, że soczewka w ludzkim oku może zmieniać swój kształt? Jest to możliwe dzięki specjalnemu mięśniowi rzęskowemu oraz elastyczności soczewki oka. Jeżeli obserwowany przez nas obiekt jest umiejscowiony daleko od naszych oczu, mięsień ten rozluźnia się, co powoduje napięcie wiązadeł, które są połączone z brzegiem soczewki i odpowiadają za jej utrzymywanie. Taki mechanizm działania mięśni powoduje spłaszczenie soczewki w oku, która dzięki temu słabiej załamuje trafiające do niej światło. Kiedy natomiast patrzymy na obiekt położony blisko naszych oczu, mięsień rzęskowy napina się, a wiązadła rozluźniają się, na skutek czego soczewka zaokrągla się i silniej załamuje światło.
Jakie zmiany zachodzą w ludzkim oku podczas akomodacji?
Akomodacja to złożony proces, który powoduje, że możemy widzieć ostro obserwowane przez nas rzeczy niezależnie od tego, w jakiej odległości od nas się znajdują. Aby oko mogło widzieć wyraźnie, w oku zachodzi wiele zmian. Najpierw źrenica oka zwęża się, następnie do przodu przesuwa się brzeg źreniczny tęczówki i cała przednia powierzchnia soczewki. Kolejną zmianą jest skurcz mięśnia rzęskowego i jego przybliżenie się do samej soczewki. Rozluźniają się włókna obwódki, uwypukla się przednia, a następnie tylna powierzchnia soczewki. Jej tylna powierzchnia uwypukla się jednak nieco mniej od przedniej. Soczewka zaczyna opadać w dół, co jest możliwe dzięki działaniu siły grawitacji. Ostatnią zmianą zachodzącą w oku jest przesunięcie naczyniówki do przodu.
Czy przez całe ludzkie życie akomodacja działa w ten sam sposób?
Z biegiem lat cały nasz organizm starzeje się i wszystkie jego części tracą swoje pierwotne właściwości. Nie inaczej jest w przypadku naszych oczu. Starsze soczewki tracą swoją elastyczność, a co za tym idzie, słabną ich zdolności akomodacyjne. Problemy te zaczynają się już około 40 roku życia i trwają do 60-70 roku, bo w tym okresie ludzkie oko całkowicie traci swoje zdolności do akomodacji. Na słabszą akomodację mogą mieć wpływ także różne choroby ogólnoustrojowe, choroby oczu, przyjmowane środki farmakologiczne, urazy głowy, a także spożywanie alkoholu lub narkotyków.