Zespół cieśni nadgarstka

Definicja:

Zespół cieśni nadgarstka to wynik obrzęku zapalnego nerwu pośrodkowego wraz z otaczającymi go tkankami. Rozwojowi choroby sprzyjają zmiany zwyrodnieniowe i pourazowe na przestrzeni kanału nadgarstka.

Wytężona praca ścięgien mięśni nadgarstka i przedramienia prowadzi do ucisku włókien nerwowych i zaburzenia ich odżywiana. W ten sposób dochodzi do powstania wtórnego obrzęku, nasilenia dolegliwości bólowych i pojawienia się zaburzeń neurologicznych.

Przyczyny schorzenia:

Rozwój choroby może trwać latami. Ucisk na nerw pośrodkowy powoduje m.in. manualna praca fizyczna (np. gra na fortepianie, pisanie na komputerze, robienie na drutach i szycie). Szczególną grupę narażonych stanowią kobiety w ciąży.

Zespołowi cieśni nadgarstka sprzyjają inne choroby narządu ruchu (reumatoidalne, zwyrodnieniowe, związane z zapalenie stawów), a także choroby ogólnoustrojowe (cukrzyca, alkoholizm, otyłość i in.). Przyczynę problemów stanowią też anomalie anatomiczne (np. występowanie dodatkowych ścięgien i mięśni) i nawracające urazy (złamania/zwichnięcia okolic nadgarstka).

Objawy:

Typowym objawem zespołu cieśni są bóle nadgarstka, z towarzyszącymi im bólami dłoni i palców. Nieprzyjemne odczucia występują zwłaszcza w przypadku zgięcia nadgarstka, w stanie spoczynku oraz nocą (kiedy to mogą promieniować do przedramienia i łokcia).

W miarę rozwoju choroby, pojawiają się kolejne dolegliwości. Zaliczamy do nich:

• zaburzenia neurologiczne, takie jak: problemy z czuciem, mrowienie w nadgarstku, uczucie kłucia i cierpnięcia w obrębie trzech pierwszych palców,
• osłabienie siły mięśniowej,
• zanik mięśni kłębu kciuka (problemem staje się m.in. zaciskanie ręki w pięść, uściśnięcie dłoni, odkręcenie słoika, utrzymanie przedmiotów w rękach oraz wykonywanie precyzyjnych ruchów palcami),
• zmiana barwy skóry,
• zaburzenie wydzielania potu w obrębie ręki i palców,
• kruchość i łamliwość paznokci.

Z uwagi na podobieństwo objawów, zespół cieśni bywa często mylony z zespołem Guyona.

Diagnoza:

Diagnostyka opiera się na badaniu siły mięśniowej, czucia i ruchomości ręki. Zadaniem lekarza jest ocena braków neurologicznych na obszarze, który unerwia nerw łokciowy.

Potwierdzenie diagnozy umożliwiają:

• badanie EMG (badanie przewodnictwa nerwowego w obrębie nerwu pośrodkowego na poziomie kanału nadgarstka),
• USG kanału nadgarstka,
• stwierdzenie w badaniu RTG dodatkowych przyczyn kostnych (deformacje, zmiany zwyrodnieniowe), wywołujących efekt ścisku.

Leczenie zachowawcze:

farmakoterapia (NLPZ, sterydoterapia, witamina B6),

rehabilitacja.

Leczenie zwykle przynosi efekty po ok. 3-4 miesiącach.

Operacyjne:

Zabieg polega na odbarczeniu nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka. Przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym – metodą otwartą, poprzez nacięcie i odpreparowanie tkanek. Lekarz przecina troczek mięśni zginaczy, odbarcza nerw i usuwa ewentualne zmiany zwyrodnieniowe oraz zrosty.

Po operacji, ręka pacjenta zostaje unieruchomiona w ortezie nadgarstkowej bądź longecie gipsowej. Dolegliwości bólowe znikają przeważnie tuż po zabiegu. Właściwe efekty neurologiczne widać natomiast po paru miesiącach (zależnie od stopnia zaawansowania choroby).

Rehabilitacja:

Rehabilitacja prowadzi do zwiększenia przestrzeni kanału nadgarstka, w którym przebiega nerw promieniowy. Ważnym celem jest również zmniejszenie stanu zapalnego wynikającego z ucisku.

Wybrane zadania rehabilitacyjne:

• w okresie ostrego stanu zapalnego, zastosowanie znajdują zimne okłady zmniejszające obrzęk,
• zalecany jest odpoczynek – unikanie przeciążeń i ruchów zginających/prostujących nadgarstek, spanie z wyprostowanymi nadgarstkami; przydatne mogą okazać się opaski odciążające na staw nadgarstkowy,
• fizykoterapia:
• zabiegi przeciwbólowe i przeciwzapalne: krioterapia, jonoforeza, kąpiel wirówkowa,
• zabiegi przyśpieszające gojenie i regenerujące: pole magnetyczne, laseroterapia i ultradźwięki,
• ćwiczenia lecznicze, rozluźniające i wzmacniające mięśnie oraz palce,
• masaż tkanek miękkich – zmniejszający napięcie i poprawiający ich ukrwienie oraz odżywianie,
• kinesiotaping,
• neuromobilizacja.

Jak przygotować się do operacji zespołu cieśni nadgarstka?

Przygotowanie do operacji zespołu cieśni nadgarstka jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności zabiegu, jak również dla przyspieszenia procesu rekonwalescencji. Obejmuje ono:

• konsultację z lekarzem – pacjent dokładnie omawia z lekarzem prowadzącym wszystkie kwestie związane z operacją, w tym metodę zabiegu, oczekiwane korzyści, możliwe ryzyko i proces rekonwalescencji,
• badania przedoperacyjne – przed operacją mogą być wymagane dodatkowe badania, takie jak morfologia, rentgen nadgarstka lub inne, w zależności od stanu zdrowia i historii medycznej.
• planowanie rekonwalescencji – zalecamy zorganizować wsparcie na czas po operacji. Może być konieczne uzyskanie pomocy w codziennych czynnościach, takich jak prowadzenie samochodu, przygotowywanie posiłków czy wykonywanie pracy domowej, zwłaszcza w pierwszych dniach po zabiegu.

Więcej informacji można uzyskać w trakcie konsultacji lekarskiej z naszym chirurgiem.