Zespół Guyona (zespół kanału nerwu łokciowego)

Definicja:
Zespół kanału nadgarstka nerwu łokciowego, zwany też zespołem kanału Guyona to schorzenie przejawiające się dojmującym uciskiem nerwu łokciowego w obrębie struktury anatomicznej, utworzonej przez kość haczykowatą, kość grochowatą i więzadło poprzeczne nadgarstka. Strukturę tę określa się terminem kanału nadgarstka bądź kanału Guyona – stąd nazwa samej dolegliwości.
Nerw łokciowy to główny nerw ruchowy ręki, odpowiadający m.in. za poruszanie palca małego, serdecznego i (częściowo) kciuka. Jego trwałe upośledzenie niesie ze sobą poważne konsekwencje, z niedowładem ręki włącznie.

Przyczyny:
Ucisk nerwu łokciowego w kanale nadgarstka może wynikać z różnych przyczyn. Należą do nich m.in. urazy stawu nadgarstkowego (złamania, zwichnięcia itd.), wady anatomiczne, schorzenia ogólne (przede wszystkim reumatoidalne, zwyrodnieniowe), a także obecność torbieli galaretowatej (tzw. ganglion).
Rozwojowi choroby sprzyjają takie czynności, jak jazda na rowerze, jazda samochodem (z uwagi na chwyt kierownicy), poruszanie się o kulach, podnoszenie ciężarów, a także chwytanie, odkręcanie i przykręcanie małych przedmiotów.

Objawy:
Pierwszym alarmującym objawem są lekkie zaburzenia czucia palców do przedramienia. Drobne mrowienia i odrętwienia nasilają się nocą, a z czasem pogłębiają, wywołując ból palców i stawu łokciowego.
Postępujące problemy z dłonią przyczyniają się do ograniczenia ruchomości, utraty zręczności i zaniku mięśni ręki. Wymuszają też ustawienie dłoni w charakterystyczny sposób, określany jako ,,szponiasty” (wyprostne ustawienie stawów śródręczno-paliczkowych palca małego i serdecznego oraz ustawienie zgięciowe stawów międzypaliczkowych).

Diagnoza:
Lekarz wykonuje badania ustalające siłę mięśniową, czucie i ruchomość ręki. Poszukuje deficytów neurologicznych na obszarze, który unerwia nerw łokciowy.
W doprecyzowaniu diagnozy pomagają badania EMG (sprawdzenie przewodnictwa nerwowego w obrębie nerwu łokciowego na poziomie kanału nadgarstka) oraz RTG (umożliwia znalezienie dodatkowych przyczyn kostnych, wywołujących ucisk – np. deformacje, czy zmiany zwyrodnieniowe).
Diagnostyka powinna być wykonana w sposób niezwykle uważny. Zespół Guyona często jest bowiem mylony z zespołem cieśni nadgarstka (z uwagi na podobny zestaw objawów).

Leczenie:

Zachowawcze:
Do metod leczenia zachowawczego zaliczają się m.in. farmakoterapia (NLPZ, sterydoterapia, witamina B6) i rehabilitacja.
Prawidłowe leczenie może przynieść efekty już po 4-6 tygodniach, pod warunkiem niskiego poziomu zaawansowania choroby.

Operacyjne:
Zabieg chirurgiczny ręki odbywa się w znieczuleniu miejscowym. Lekarz wykonuje niewielkie nacięcie bezpośrednio nad kanałem nerwu łokciowego, aby uwidocznić więzadło poprzeczne. Następnie więzadło jest przecinane i pozostawianie do wygojenia. Miejsce przecięcia wypełnia się tkanką bliznowatą.
Po operacji konieczna jest rehabilitacja. Powrót do zdrowia trwa przeważnie 6-8 tygodni. Nieco dłużej może utrzymać się tkliwość samej blizny pooperacyjnej.

Rehabilitacja:
Rehabilitacja ma na celu zwiększenie przestrzeni kanału nadgarstka, w którym przebiega nerw łokciowy, a także zmniejszenie stanu zapalnego wynikającego z ucisku.

Jak powinna przebiegać rehabilitacja?

• w okresie ostrym, kiedy występuje stan zapalny oraz silne dolegliwości bólowe, powinniśmy wykonywać zimne okłady zmniejszające obrzęk; rekomendowane jest również unikanie przeciążeń i ruchów zginających/prostujących nadgarstek,
• odpoczynek dla ręki umożliwią odpowiednie urządzenia pomocnicze, m.in. opaski odciążające na staw nadgarstkowy; warto też pamiętać o przestrzeganiu prawidłowej pozycji spania – z wyprostowanymi nadgarstkami,
• fizykoterapia:
  
  • zabiegi przeciwbólowe i przeciwzapalne: krioterapia, jonoforeza, kąpiel wirówkowa na rękę,
  • zabiegi przyśpieszające gojenie i regenerujące: pole magnetyczne, laseroterapia i ultradźwięki,
  • fale ultradźwiękowe o wysokim natężeniu (tzw. fale uderzeniowe),
  • ćwiczenia lecznicze dla przywrócenia prawidłowej ruchomości ręki,
  • ćwiczenia rozluźniające i rozciągające mięśnie nadgarstka oraz palców, w celu poprawy ukrwienia i odżywienia tkanek miękkich,
  • ćwiczenia wzmacniające mięśnie, poprawiające siłę i zręczność manualną,
  • masaż tkanek miękkich, niwelujący napięcie, poprawiający ukrwienie i odżywianie,
  • kinesiotaping,
  • neuromobilizacja