Chrapanie, niespokojny sen, epizody bezdechu, nieregularny rytm oddychania, moczenie nocne, a nawet zaburzenia zachowania — oto niektóre dolegliwości, jakie mogą pojawiać się w związku z problemami z migdałkiem gardłowym u dzieci. Zwykle wynikają one z przerostu migdałka gardłowego, co może dotyczyć nawet noworodków, chociaż zwykle dotyczy grupy wiekowej 3-7 lat.
Co to jest migdałek gardłowy?
Migdałek gardłowy wraz z migdałkami podniebiennymi i innymi, mniejszymi skupiskami tkanki limfatycznej, tworzy barierę ochronną dla organizmu (tzw. pierścień gardłowy Waldeyera). Znajduje się w nosowej części gardła. Jest on jednak niewidoczny, gdyż znajduje się za podniebieniem miękkim i języczkiem, na tylnej ścianie gardła.
Dlaczego dochodzi do przerostu migdałka gardłowego?
Przerost migdałka gardłowego to tzw. wyrośla adenoidalne, czyli nadmierny rozrost tkanki adenoidalnej w części nosowej gardła. Najczęstszą przyczyną są nawracające wirusowe i bakteryjne infekcje górnych dróg oddechowych oraz zmiany składu flory kolonizującej górną część gardła. Oprócz tego do czynników przyczyniających się do przerostu zaliczamy też alergiczny nieżyt nosa, refluks żołądkowo-przełykowy czy narażenie na dym tytoniowy. Przy odczynowym powiększeniu się skupiska tkanki limfatycznej i długotrwałej stymulacji tej okolicy może dochodzić do trwałego powiększenia migdałka.
Czy ten problem jest poważny?
Przerost migdałka gardłowego uważany jest za istotny problem, jeśli wypełnia on powyżej 60% objętości nosogardła. Może być to przyczyną wielu niekorzystnych zmian. Przede wszystkim dochodzi do stałego lub okresowego upośledzenia drożności nosogardła, co powoduje wyraźne zaburzenia oddychania: dziecko oddycha przez usta, często ma otwartą buzię, upośledzony jest jego węch, pojawia się chrapanie podczas snu itd. Dziecko oddycha głównie przez usta, więc wdycha głównie suche i zimne powietrze, przez co jest bardziej narażone na infekcje górnych dróg oddechowych. Mogą też pojawiać się nawracające zapalenia uszu czy przewlekłe zaleganie płynu w jamach bębenkowych, co skutkuje niedosłyszeniem przewodzeniowym.
Przerośnięty migdałek jest też kolonizowany przez bakterie chorobotwórcze, przez co dochodzi do nawracającego i przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Problem ten może też powodować wady zgryzu i zaburzenia wymowy. Są to więc poważne konsekwencje, dlatego też niezbędne jest podjęcie stosownego leczenia.
Kiedy niezbędne jest usunięcie migdałka gardłowego?
Wskazaniami do usunięcia migdałka gardłowego są m.in.:
- przerost migdałka upośledzający oddychanie przez nos (szczególnie w przypadkach snu z bezdechem),
- przerost migdałka upośledzający drożność trąbek słuchowych,
- przerost migdałka upośledzający drożność ujść zatok obocznych nosa.
Zabieg operacyjny to metoda, która pozwala skutecznie chronić dziecko przed konsekwencjami przerostu migdałka gardłowego. Nazywany jest adenotomią i stanowi rutynową procedurę wykonywaną w przypadku zaburzeń tego typu. W nosogardle rana goi się szybko, więc nie wymaga żadnego zaopatrzenia chirurgicznego w postaci szwów. Rzadko stosuje się opatrunek uciskowy (przy silnych krwawieniach). Ingerencja chirurga jest stosunkowo krótka (ok. pół godziny) i odbywa się w znieczuleniu ogólnym.