Migdałek gardłowy

Migdałek gardłowy (tzw. trzeci migdał) to skupisko tkanki chłonnej, położonej w górnej (nosowej) części gardła, z tyłu jamy nosowej (nad migdałkami podniebiennymi i podniebieniem miękkim). Stanowi ono część układu odpornościowego małych dzieci. Rozwija się tuż po narodzinach i rozrasta do maksymalnej wielkości ok. 3-5 r.ż., by po 7 r.ż. zacząć stopniowo zanikać (jego rola w dojrzewającym układzie odpornościowym traci na znaczeniu).

Ze względu na swoje położenie, migdałek pełni funkcję fizjologicznej bariery ochronnej dla patogenów odpowiedzialnych za infekcje wnikające przez jamę nosa.

"Trzeci migdał" o regularnych wymiarach jest ulokowany w części zwanej stropem nosogardła. Nie zajmuje nozdrzy tylnych oraz nie uciska ujść trąbek słuchowych.

Wskazania do zabiegu:

Do zabiegu kwalifikują się dzieci, cierpiące na przewlekłe (trwające kilka miesięcy), ropne zapalenie nosogardła oraz zatok obocznych nosa. Operacja to ostateczność, wynikająca z nieskuteczności leczenia farmakologicznego (w dwóch seriach; m.in. z zastosowaniem inhibitora B-laktamazy).

Inne wskazania ujawnione w wywiadzie lekarskim:

• zaburzenia snu–zespół bezdechów sennych, chrapanie,
• mowa nosowa (nosowanie zamknięte),
• wysiękowe zapalenie ucha środkowego,
• wady zgryzu potwierdzone badaniem ortodontycznym (wynikające ze stałego oddychania przez usta),
• zaburzenia morfologii i wyglądu twarzy – twarz adenoidalna,
• powikłania sercowo-płucne związane z zaburzeniami wentylacji, wynikającymi z trudności przy oddychaniu przez nos – serce płucne, nadciśnienie płucne, przerost prawej komory serca.

Przygotowanie do zabiegu – niezbędne badania:

• morfologia,
• koagulogram,

Opis zabiegu:

Rodzaj znieczulenia:

ogólne dotchawicze (narkoza)

Czas trwania:

około 30-40 minut

Pozycja pacjenta:

Podczas zabiegu pacjent leży na wznak na stole operacyjnym

Przebieg zabiegu:

Do ust pacjenta zostaje włożony rozwieracz, w celu uwidocznienia operowanej okolicy. Lekarz uciska szpatułką nasadę języka, oceniając wielkość migdałka.

Następnie dochodzi do wprowadzenia adenotomu, dobranego rozmiarem do części nosowej gardła. Przyrząd jest opierany o nozdrza tylne i przyciskany do stropu nosogardła – w taki sposób, by w jego otworze znalazł się migdałek gardłowy.

Po dokładnym namierzeniu migdałka, dochodzi do jego ścięcia. Resztki migdałka są usuwane przy pomocy mniejszego adenotomu.

Miejsce pozabiegowe jest uciskane przy użyciu tamponu i gazy przez 1-2 minuty.

Zabiegi towarzyszące:

Usunięciu migdałka gardłowego często towarzyszy:

• usunięcie migdałków podniebiennych (tonsilektomia) u dzieci z bezdechem śródsennym, częstymi infekcjami gardła ianginami,
• drenaż ucha środkowego/paracenteza – w sytuacjach przewlekłego wysiękowego zapalenia ucha środkowego.

Powikłania:

• krwawienie z rany pooperacyjnej,
• przejściowy ból gardła, chrypka wynikająca z intubacji dotchawiczej,
• niewydolność zwarcia podniebienno-gardłowego, przejawiająca się o kresowym lub trwałym nosowaniem otwartym,
• uraz chirurgiczny podniebienia miękkiego, języczka, okolicy ujścia gardłowego trąbek słuchowych,
• bliznowate zmiany zwężające część nosową gardła,
• nudności, wymioty, smoliste stolce.

Metody leczenia alternatywnego:

Obecnie nie istnieją alternatywne metody leczenia trzeciego migdałka. Doraźną pomoc zapewniają glikokortykosteroidy stosowane donosowo. W przypadku alergików rekomendowane jest korzystanie z preparatów antyhistaminowych, stosowanych doustnie/donosowo. Efekty przynosi również leczenie immunomodulujące oraz homeopatia.

W przypadku braku poważniejszych objawów korzystna może się okazać postawa wyczekująca. Z wiekiem tkanka limfatyczna migdałka ulega bowiem zanikowi.

Kiedy nie można zastosować zabiegu usunięcia migdałka gardłowego?

Istnieje kilka przeciwwskazań do zabiegu usunięcia migdałka gardłowego. Wśród nich można wyróżnić:

• aktywne infekcje – zabiegu nie wykonuje się, gdy pacjent ma aktywną infekcję, np. ostry stan zapalny gardła czy gorączkę, ponieważ może to zwiększyć ryzyko powikłań,
• niektóre choroby krwi – takie jak nieleczona hemofilia lub inne zaburzenia krzepnięcia, które mogą prowadzić do niekontrolowanego krwawienia podczas lub po zabiegu,
• poważne problemy kardiologiczne – osoby z niektórymi poważnymi schorzeniami serca mogą być narażone na zwiększone ryzyko powikłań związanych z anestezją i zabiegiem,
• nieleczone choroby metaboliczne – takie jak niekontrolowana cukrzyca, które mogą wpływać na proces gojenia,
• ostre infekcje dróg oddechowych – zabieg zwykle odkłada się do momentu wyzdrowienia, aby zmniejszyć ryzyko komplikacji,
• lekkie do umiarkowane choroby krwi – w przypadkach, gdy zaburzenia krzepnięcia są kontrolowane medycznie, możliwe jest przeprowadzenie zabiegu, jednak wymaga to szczegółowej oceny i przygotowania,
• niedawno przebyte choroby – jeśli pacjent niedawno miał jakiekolwiek poważne infekcje lub operacje, może być konieczne odczekanie określonego czasu przed adenotomią,
• choroby immunologiczne – u pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi lub innymi problemami z układem odpornościowym decyzja o przeprowadzeniu zabiegu powinna być podjęta po dokładnej analizie ryzyka i korzyści,
• wiek pacjenta – choć wiek sam w sobie nie jest przeciwwskazaniem, u bardzo małych dzieci i osób starszych należy zachować szczególną ostrożność.

W naszej klinice zabieg adenotomii przeprowadzany jest komercyjnie.